مردمانی که دیده نمی‌شوند!/ کارتن‌خواب‌ها و حاشیه‌نشینان چقدر در خطر ابتلا به کرونا هستند؟

جارستان: شیوع ویروس کرونا این روز‌ها به کابوس شبانه‌روزی مردم کشور تبدیل شده است. تهران به عنوان پایتخت و هدف نهایی مهاجرانی که به دلایل مختلف از شهر‌های خود به این کلان شهر مهاجرت کرده و به صورت کارتن خواب یا در حاشیه شهر زندگی خود را ادامه می‌دهند باید برای این گروه‌ها تمهیدات بهداشتی خاصی در نظر بگیرد تا ضمن حفظ سلامت این گروه‌ها از انتقال ویروس در میان این جمعیت‌های متراکم نیز جلوگیری شود.

شیوع ویروس کرونا در کشور تا جایی پیش رفته که برخی از مسئولان را نیز در گیر خود کرده است. رحمان‌زاده شهرداری منطقه ۱۳ تهران، ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت و رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم از جمله این افراد هستند. با این حال این افراد و طبقات متوسط به بالای جامعه می‌دانند که از حداقل‌های بهداشتی در محیط زندگی و کار خود برخوردار بوده و در صورت تردید نسبت به مبتلا شدن به ویروس کرونا می‌توانند با انجام تست و حضور در مراکز درمانی از خدمات تخصصی بهره بگیرند. در این میان هستند گروه‌هایی که نه تنها از حداقل‌های بهداشتی برخوردار نیستند که در صورت مبتلا شدن به این ویروس توان مراجعه به پزشک و برخورداری از حداقل‌های بهداشتی را ندارند. کارتن‌خواب‌ها و مردمی که در حاشیه شهر‌ها زندگی می‌کنند هر دو از اقشاری هستند که به دلیل محرومیت و شرایط نامساعد بهداشتی نیاز به حمایت‌های ویژه از سوی مسئولان حوزه سلامت کشور دارند چه آنکه کارتن‌خوابان بی‌سرپناه از داشتن خانه و لوازم بهداشتی محروم بوده و حاشیه‌نشینان هم گرچه سرپناهی ظاهری دارند، اما به لحاظ درآمدی و شرایط سکونت‌گاه‌های غیررسمی در شرایطی قرار دارند که در صورت بروز خطر قادر به درمان نبوده و حتی در موارد بسیاری نه تنها از مراجعه به مراکز درمانی که از تامین حداقل لوازم بهداشتی مثل صابون و مایع شستشوی دست عاجزند. دکتر بابک خطی پزشک و فعال اجتماعی می‌گوید: خطر ابتلا به کرونا در همه جا وجود دارد و در مناطق کم‌برخوردار و در میان افراد کارتن‌خواب قطعا این احتمال بیشتر است. او ادامه می‌دهد: افراد کارتن‌خواب به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با یکدیگر دارند و همچنین به دلیل عدم توانایی در تامین لوازم بهداشتی در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند. از سوی دیگر این افراد به دلیل نداشتن سرپناه در طول روز قادر به رعایت نکات بهداشتی نبوده و در طول شب نیز تنها در صورتی قادر به نظافت هستند که در گرمخانه‌ها پذیرش شوند؛ که این موضوع می‌تواند سلامت این افراد و ریسک ابتلای آن‌ها به کرونا را افزایش دهد. این پزشک خاطرنشان می‌کند: با توجه به اهمیت این موضوع ضروری است وزارت بهداشت تمهیدات و دستورالعمل خاصی را برای حمایت و نگهداری از این افراد در دستور کار قرار دهد، زیرا افراد کارتن خواب نیز بخشی از جامعه بوده و حفظ سلامت آن‌ها مانند سایر گروه‌های اجتماعی ضروری است. او همچنین با اشاره به ضرورت کاهش قیمت لوازم بهداشتی و ماسک، اظهار می‌کند: باید به این نکته توجه داشت که استفاده از ماسک در مرحله اول پیشگیری نیست، زیرا این ویروس بیشتر از طریق لمس سطوح منتقل می‌شود؛ لذا مهم‌ترین مساله درباره مقابله با ویروس کرونا شستشوی دست و صورت است که باید به صورت وسیع توسط مراکز بهداشتی آموزش داده شود. خطی با بیان اینکه این آموزش‌ها به ویژه در مناطق کم‌برخوردار و مناطق حاشیه‌ای شهر برای پیشگیری و مقابله با انتقال ویروس کرونا ضروری است، می‌گوید: حقیقت آن است که شرایط بهداشتی در مناطق حاشیه‌ای و کم‌برخوردار شهر چندان مناسب نیست. این موضوع ناشی از ‬ شرایط زندگی و شرایط مالی افراد ساکن در این مناطق است به این معنا که مردم این مناطق معمولا به دلیل درگیر بودن بیشتر با مسائل معیشتی و داشتن مشکلاتی در این رابطه کمتر قادر به فکر کردن و اقدام درباره مسائل بهداشتی و سلامت خود هستند. وی اظهار می‌کند: چه خوب است که سمن‌ها (سازمان‌های مردم‌نهاد) و وزارت بهداشت تمهیداتی را در نظر بگیرند برای اینکه لوازم بهداشتی اولیه را در اختیار کارتن‌خواب‌ها و ساکنان مناطق حاشیه‌ای قرار دهند. از آنجایی که دسترسی به لوازم بهداشتی و تامین آن برای این گروه از جامعه به دلیل مسائل مالی سخت‌تر از سایرین است لذا تامین پک‌های بهداشتی برای این گروه ضروری است. این فعال اجتماعی با تاکید براینکه کرونا می‌تواند در این مناطق حالت انفجاری پیدا کند، توضیح می‌دهد: خانه‌ها در مناطق حاشیه‌ای نزدیک هم بوده و معمولا ارتباط خانواده‌ها و همسایه‌ها با یکدیگر بیشتر است. همچنین این گروه‌ها معمولا از وسائل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند و به دلیل مشکلات مالی مراجعه به پزشک برایشان سخت‌تر است؛ لذا با توجه به ازدحام جمعیت درا ین مناطق و با توجه به اینکه ابتلای یک نفر به کرونا می‌تواند منجر به ابتلای چندین نفر دیگر شود این مناطق نیاز به توجه ویژه‌ای داشته و به همین دلیل هم خدمات ویژه و پک‌های بهداشتی برای این مناطق باید در نظر گرفته شود. برنامه‌ای برای کارتن‌خواب‌ها وجود ندارد  دکتر مینو محرز عضو کمیته کشوری بیماری‌های عفونی وزارت بهداشت درباره اقدامات وزارت بهداشت برای دهک‌های درآمدی پایین جامعه و کارتن‌خواب‌ها می‌گوید: کارتن‌خواب‌ها که زمستان‌ها در خیابان نیستند و شب‌ها به گرمخانه‌های شهرداری می‌روند. در طول روز هم ما کاری برایشان نمی‌توانیم بکنیم. او ادامه می‌دهد: گرچه کارتن‌خواب‌ها در معرض این ویروس قرار دارند، اما کسی چندان در ارتباط با افراد کارتن خواب نیست، زیرا این افراد چندان در جامعه حاضر نمی‌شوند و مردم هم سراغ آن‌ها نمی‌روند، اما اگر یکی از آن‌ها آلوده به ویروس شود بله احتمال شیوع بیماری در بین آن‌ها وجود دارد. عضو کمیته کشوری بیماری‌های عفونی وزارت بهداشت خاطر نشان می‌کند: در حال حاضر برنامه خاصی برای آن‌ها نداریم و در نهایت شهرداری یا بهزیستی باید به آن‌ها اسکان بدهند. محرز درباره خانواده‌های بی‌بضاعتی که توان خرید لوازم بهداشتی را نیز ندارند، عنوان می‌کند: به ماسک نیازی نیست و زدن ماسک اشتباه است مردم از روی ترس ماسک می‌زنند در حالیکه تنها فرد بیمار باید از ماسک استفاده کند و بیرون بیاید که بهتر است نیاید. وی با تاکید براینکه باید طرز درست شستن دست‌ها به مردم حاشیه‌نشین ومحروم آموزش داده شود می‌گوید: این خانواده‌ها حتما به آب و صابون دسترسی دارند و تنها باید نحوه درست شست و شوی دست‌ها و درست سرفه کردن را به آن‌ها آموزش داد؛ لذا همه باید مراقب باشیم و از ترس و اضطراب بی‌مورد پرهیز کنیم تا به خوبی ازعهده کنترل بیماری برآییم.
در اعلام شیوع کرونا صادقانه رفتار نشد/ وزارت بهداشت از فقرا حمایت کند احمد همتی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه متاسفم که در موضوع شیوع کرونا نیز مانند ماجرای سقوط هواپیما با مردم صادقانه برخورد نشد می‌گوید: اطلاع‌رسانی در این خصوص به موقع نبود و زمانی اطلاع‌رسانی شد که از کانال‌های دیگری و از سوی یک پزشک موضوع شیوع کرونا مطرح شد و بعد مسئولان ناچار شدند موضوع را مطرح کنند. وی می‌افزاید: تا پیش از این جریان‌ها در مصاحبه‌هایی که داشتم این را گفتم که اگر به موقع درباره این ویروس اطلاع‌رسانی نشود کار مسئولان و مردم دشوار می‌شود که متاسفانه این اتفاق افتاد؛ لذا هنوز هم باید مبنای کار را بر اطلاع‌رسانی به موقع و دقیق قرار بدهند و هر جایی که بیماری دیده می‌شود باید به موقع اطلاع‌رسانی شود. همچنین باید دخالت‌های بی‌موقع و غیرکارشناسی که گاهی انجام شده و مانع از این می‌شود که مسئولان سلامت کشور کار خود را انجام دهند حذف شوند. عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تاکید براینکه محور مدیریت این شرایط باید وزارت بهداشت باشد، خاطرنشان می‌کند: توصیه‌های علمی وزارت بهداشت شامل همه گروه‌ها می‌شود و باید اجرا شود. این موارد چیزی نیست که نیاز چندانی به بودجه و تمکن مالی داشته باشد تمامی اقشار باید موارد بهداشتی را رعایت کنند تا از شیوع بیماری پیشگیری شود. وی اظهار می‌کند: ضروری است که وزارت بهداشت باری گروه‌هایی که به لحاظ مالی انقدر فقیر هستند که نمی‌توانند از عهده مخارج خرید لوازم بهداشتی بربیایند آنچه لازم است تهیه کند. اما همه اقشار جامعه با پرهیز از روبوسی و دست دادن و شست و شوی مداوم دست‌ها و نزدیک نشدن به موارد مشکوک به بیماری می‌توانند مراقبت بیشتری از سلامت خود داشته باشند.بیشتر بخوانید: کودکان زباله گرد با کرونا چگونه کنار می‌آیند؟  مسئولیت کارتن‌خواب‌ها با استانداری است  محمد نفریه رئیس کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیردار سازمان بهزیستی کشور نیز درباره تمهیدات ویژه این سازمان برای پیشگیری از ابتلا به کرونا در میان کارتن‌خواب‌ها به رویداد۲۴ می‌گوید: ما مسئولیت مستقیم برای کننترل و مبارزه با این بیماری نداریم به جز در مراکز خودمان که تحت نظر ما هستند. وی با اشاره به اینکه موضوع کارتن‌خواب‌ها و متکدیان کمیته ویژه خود را در استانداری‌ها دارد، عنوان می‌کند: در صورتی‌که برای ساماندهی این افراد اقدام شود ما در سازمان بهزیستی مواردی را که در حوزه مسئولیت سازمان قرار دارند شناسایی و وارد مراکز تحت نظر خود می‌کنیم. رئیس کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیردار سازمان بهزیستی کشور تصریح می‌کند: کارتن‌خواب‌ها نیاز به آموزش‌های بهداشتی دارند تا بتوانند از سلامت خود مراقبت کرده و اگر آلوده شدند خودشان را به بیمارستان‌های مربوطه معرفی کنند. اگر چه مسئولان سلامت کشور گمان می‌کنند که تامین صابون و آب برای همه گروه‌های جامعه مقدور است، اما حقیقت آن است که دسترسی به این حداقل‌ها برای برخی از گروه‌های جامعه غیر ممکن است و تنها به کمک خیرین و فعالان اجتماعی چنین حداقل‌هایی می‌تواند در دسترس قرار بگیرد. عدم توجه به نیاز‌های خاص این گروه‌ها به این امید که در ارتباط با جامعه قرار نمی‌گیرند یا اینکه به صابون دسترسی دارند نگاهی سهل‌انگارانه به وضعیت این افراد در شرایط پیچیده فعلی جامعه است./ سایت تیک